همبندی همپتانسیل کننده (Equipotential Bonding) به معنی اتصال بدنه‌ها، سازه‌ها و تاسیسات الکتریکی و غیر الکتریکی فلزی که در آن واحد در دسترس یک شخص هستند به یکدیگر، با استفاده از یک هادی الکتریکی با سطح مقطع مناسب می‌باشد.

همبندی به منظور جلوگیری از شکل‌گیری اختلاف پتانسیل خطرناک بین آنها (بدنه‌ها، سازه‌ها و تاسیسات الکتریکی و غیر الکتریکی فلزی) که می‌تواند عاملی برای برق‌گرفتگی ساکنین یک ساختمان باشد، انجام می‌گردد.

باید توجه کرد که وجود پتانسیل بزرگ برای انسان به خودی خود خطرناک نیست کما اینکه همه ما شاهد نشستن پرندگان بر روی خطوط برق فشار قوی هستیم. آنچه که برای انسان خطرناک است در معرض قرار گرفتن یک اختلاف پتانسیل بزرگ است. در واقع اختلاف پتانسیل 230 ولت است که باعث روشن شدن لامپ‌ها و کارکردن تجهیزات برقی می‌شود. به عبارت دیگر چنانچه به هر دو پایه یک لامپ، سیم فاز 230 ولت را متصل کنید روشن نخواهد شد.
در همبندی با اتصال الکتریکی همه سازه‌های فلزی به هم، از شکل گیری اختلاف پتانسیل خطرناک بین آنها جلوگیری می‌شود.

ضرورت همبندی
بر اساس مبحث 13 مقررات ملی ساختمان مصوب سال 1395 که در حکم استاندارد اجباری در کشور را دارد و همچنین اصول مطرح در استانداردهای بین المللی نظیر IEC 60364 و IEC 62305 اعمال همبندی در کلیه ساختمان‌ها با هر نوع کاربری به ویژه در ساختمان‌های با خطر برخورد صاعقه اجباری است و تخطی از آن عواقب حقوقی و کیفری برای مهندسین طراح، ناظر و مجری خواهد داشت.

 همبندی لوله گاز

همبندی به دو نوع تقسیم می‌شود:

1- همبندی اصلی (Main E.B) که شامل اتصال کلیه تاسیسات فلزی (نظیر لوله‌های آب و گاز و فاضلاب، شیلد کابل برق و تلفن) و اسکلت فلزی و آرماتورهای اسکلت بتنی به شینه اصلی زمین (MET) ساختمان می‌شود.

2- همبندی تکمیلی یا اضافی (Supplementary E.B) که شامل کلیه تاسیسات فلزی داخل محیط‌های خاص نظیر حمام و سرویس دستشویی، استخر، اتاق عمل، دامداری، اسطبل اسب و غیره می‌شود.

برق‌یار مشاور شما در تاسیسات برقی

 همبندی در اسکلت ساختمان به چه شکل انجام می‌شود؟

- در اسکلت‌های فلزی نیازی به همبندی در طبقات مختلف نیست ولی باید در کف پایین‌ترین طبقه یا همان سطح رویی فونداسیون شبکه همبندی شامل هادی‌های الکتریکی اجرا شده و سپس در نقاط مناسب مطابق استاندارد و توسط بست‌های مناسب به آرماتورهای فونداسیون متصل شود.

برای همبندی در داخل فونداسیون، میلگرد ساختمانی بهتر است یا هادی الکتریکی کلاسیک؟

- در اسکلت بتنی نیز یک شبکه همبندی مشابه بند فوق اجرا می‌شود با این تفاوت که در ساختمان‌های حساس و مهم و همچنین کلیه ساختمان‌هایی که مجهز به سیستم حفاظت صاعقه هستند شبکه همبندی در تمامی طبقات و ستون‌های اسکلت، مشابه فونداسیون باید اجرا شود.


محمود رنجبر
- رئیس کمیته فنی حفاظت صاعقه TC81 در INEC

جهت دانلود دستورالعمل مربوط به گروه تخصصی برق شورای مرکزی می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.